Transparency International го објави својот последен извештај за напорите за борба против корупцијата во Западна Европа и ЕУ. Според согледувањата на експертите, корупцијата во Европа и во Европската унија се влошува и ова е првпат да се влошува по повеќе од една деценија.
Најновиот Индекс на перцепција на корупцијата (CPI) на Transparency International погледна 180 земји и територии според нивното согледувано ниво на корупција во јавниот сектор на скала од нула (многу корумпирана) до 100 (многу чиста).
Според извештајот, експертите и деловните луѓе сметаат дека најмалку корумпирана земја во светот е Данска, а на второто и третото место следат Финска и Нов Зеланд.
И покрај тоа што добро се пласираа на вкупната листа, неколку високорангирани демократии, како што се Шведска (82), Холандија (79), Исланд (72) и Обединетото Кралство (71), ги забележаа своите најниски резултати во годишниот CPI откако беше првпат објавена во 2012 година.
„Падот на регионалниот CPI во Западна Европа и ЕУ покажува дека европските влади треба посериозно да ја сфатат борбата против корупцијата и да го почитуваат владеењето на правото“, рече Флора Кресвел, регионален координатор на Transparency International за Западна Европа.
„Укинувањето на контролите и рамнотежата ја остава отворена вратата за корупција“, посочи таа. „Земјите треба да ги подигнат своите стандарди и подобро да ги спроведуваат сопствените правила за да ги зајакнат антикорупциските напори, заштитувајќи го правосудниот систем од мешање и обезбедувајќи покритие за моќните интересни групи во политиката.
Антикорупциските напори или стагнираат или се намалуваат во повеќе од три четвртини од земјите во регионот.
Каде е Македонија?
Најдобри беа Данска (90), Финска (87) и Норвешка (84), додека најслабо рангирани се Унгарија (42), Романија (46) и Бугарија (45).
Од 31 земја во овој регион, само шест земји значително го подобриле својот резултат од 2012 година: Чешка (57), Естонија (76), Грција (49), Латвија (60), Италија (56) и Ирска (77). .
Во споредба со нивните оценки за CPI, Австрија (71), Луксембург (78), Шведска (82) и Обединетото Кралство (71) постигнаа значително пониски резултати.
Полска (54), исто така, забележа пад од седум поени во текот на изминатата деценија поради „напорите на претходната владејачка партија Закон и ред (ПиС) да ја монополизира власта на сметка на јавниот интерес“, се вели во извештајот. Исто така, се истакнува дека Грција (49) постигнала многу ниски резултати на листата за 2023 година поради слабата судска независност.
Македонија забележа скор од 42 поени и е на 76. место. За разлика од претходните години, нивото на корупција во Македонија пораснало, а најниско било во 2017, 2019 и 2020 година, кога нашата земја имала оценка 35.
Кога станува збор за земјите од регионот, Црна Гора забележа оценка од 46 и се позиционираше на 63 место, Хрватска на 57 место, Србија на 104 место и Босна и Херцеговина на 108 место.
Комплетната листа на сите земји и нивните позиции можете да ја погледнете ТУКА.
Каде можат земји кои се повисоко рангирани да ја подобрат борбата против корупцијата?
Сепак, дури и земјите со најдобри перформанси имаат проблеми со справувањето со корупцијата во јавниот сектор, се вели во извештајот, истакнувајќи дека тие „имаат лошо досие во гонење на компании кои плаќаат мито за освојување на странските пазари“.
Извештајот нагласува случај во Холандија (79), каде што властите се соочија со критики поради тоа што одлучија да не го гонат Шел во случајот за поткуп на нафта во Нигерија, особено во светлината на шокантните ослободителни пресуди во Италија во истиот случај.
Transparency International се повикува и на неодамна предложената антикорупциска директива на ЕУ која, доколку биде усвоена, ќе бара од земјите-членки да го „криминализираат поткупот на странски лица од страна на побарувачката“.
Некои земји од ЕУ веќе ја криминализираа и страната на понудата и побарувачката на странски поткуп. Сепак, тие ретко - ако воопшто некогаш - се движат против странски претставници.
Некои од најозлогласените корупциски скандали во поновата историја вклучуваат перење пари преку банки во земјите на ЕУ како Данска (90), Германија (78) и Шведска (82). Неуспехот на нивните влади соодветно да ги надгледуваат банките е една од причините зошто се подготвува ново тело за спречување на перење пари на ниво на ЕУ.
