Електричната енергија е еден од највиталните ресурси на човештвото, речиси сеприсутна форма на енергија неопходна за секојдневниот живот во повеќето делови на светот.
Меѓутоа, бидејќи способноста на една земја да произведува електрична енергија е во голема мера под влијание на голем број фактори, вклучувајќи ја географската локација на земјата, геолошкиот состав, нивото на развој и технолошкиот напредок, како и дали се работи за висок, среден или низок приход, цената на електричната енергија може да варира нашироко од земја до земја.
Електричната енергија може да се произведува со користење на широк спектар на методи, од едноставни водени тркала и ветерници до електрани на јаглен и до соларни панели, хидроелектрични и нуклеарни централи. Секој од овие методи има свои трошоци, предности и недостатоци, а некои се посоодветни за некои земји и локации од други.
На цените на електричната енергија може да влијаат и светските настани, особено ако тие настани влијаат на цената на фосилните горива како што се јагленот и природниот гас, кои често се согоруваат во електраните за производство на електрична енергија.
Руската инвазија на Украина во 2022 година го наруши извозот на фосилни горива и од Русија и од Украина, предизвикувајќи скок на цената на електричната енергија (и многу други производи) ширум светот, особено во Европа.
* Забелешка: Според некои извори, цената на електричната енергија во различни островски земји, вклучувајќи ги не само Бермудите и Кајманските Острови, туку и Вануату, Микронезија, Соломонските Острови и други, може да бидат повисоки отколку во Данска. Сепак, многу од овие нации се исклучени од списоците на повеќето документирани извори и како такви, нивните податоци е тешко да се проверат.
За споредба, цената на струјата во Србија е, според изворот на World Population Review, 0,09 долари за киловат час, што ги става меѓу земјите со најевтина струја. Струјата е поскапа во повеќе од 90 земји во светот, вклучувајќи ги БиХ, Македонија, Романија, Бугарија и Албанија.
Зошто струјата е толку скапа во некои земји?
Електричната енергија во Данска чини повеќе отколку речиси на кое било друго место во светот. Данците плаќаат околу 0,54 долари за еден киловат час. Неколку фактори, вклучувајќи ја инфраструктурата, географијата и даноците, го сочинуваат најголемиот дел од оваа цена. Данска, особено, има некои од највисоките даночни стапки за електрична енергија. Околу половина од цената на струјата во Данска се припишува на дополнителниот данок.
Германија има втора највисока цена на електрична енергија во светот според повеќето извори. Германците во просек плаќаат околу 53 центи за киловат час за струја. Како и во Данска, околу половина од германската стапка на киловат час може да се припише на високите даноци за производство на електрична енергија. Германија забележа пораст на цените на електричната енергија по 2012 година. По нуклеарната катастрофа во Фукушима, Јапонија, Германија затвори многу нуклеарни реактори, создавајќи многу поголема побарувачка за електрична енергија од традиционални извори. Пред 2012 година, цените на електричната енергија во Германија беа поблиску усогласени со трошоците за електрична енергија во САД, кои се многу пониски.
Жителите на Велика Британија во просек плаќаат по 0,48 долари за киловат час потрошена електрична енергија. Иако не е ни приближно скап како Данска или Германија, високите цени на ОК во голема мера може да се припишат на нејзината локација. Големата зависност од традиционалните фосилни горива за производство на електрична енергија, исто така, ја прави цената на електричната енергија предмет на екстремни флуктуации како што се менува пазарот на нафта со текот на времето.
Просечната цена на струјата во Австрија беше 0,471 долари во средината на 2022 година. Подоцна во 2022 година, австриската влада експериментираше со ограничување на цената на електричната енергија по домаќинство, но планот се покажа контроверзен. Од друга страна, Италијанците плаќале во просек 0,470 долари за киловат час за електрична енергија во средината на 2022 година, Италија произведува околу 50% од својата електрична енергија со согорување на природен гас. Според тоа, цената на електричната енергија може да биде доста променлива, под големо влијание на флуктуациите на цената на природниот гас. На пример, дури цена на струјата која ја регулира владата, која влијае на 41 отсто од домаќинствата во земјата, падна за 19 отсто во првиот квартал од 2022 година и се зголеми за 58 отсто во четвртиот квартал од 2022 година.
Белгијците плаќаа нешто повеќе од 0,45 долари за секој киловат час електрична енергија што ја користеа во 2022 година.
Жителите на Бермуди плаќале просечно 0,395 долари за киловат час електрична енергија во 2022 година. Една од најмалите земји во светот, Бермуди има површина од само приближно 53,2 km² заедно со население од повеќе од 65.000 жители. Како таква, на земјата ѝ недостига простор неопходен за големи електрани како што се соларни низи, ветерници или нуклеарни централи. Исто така, на земјата и недостасуваат реки, што ја елиминира опцијата за хидроенергија. Како резултат на овие услови, Бермудите се потпираат речиси исклучиво на увезено – и скапо – мазут за производство на електрична енергија.
Чешка има најголем раст на цените во Европа
Шпанските граѓани плаќаат дури 0,373 долари за киловат час електрична енергија. Освен за Данска и Германија, овој трошок е многу поголем отколку во другите европски земји. Голем дел од високата цена на електричната енергија се должи на зависноста на земјата за електрична енергија од соседните земји.
Една од многуте карибски островски држави, Кајманските Острови се британска прекуморска територија каде просечната цена на електрична енергија беше 0,366 долари за киловат час во средината на 2022 година, 97,4% од енергијата на Кајманските Острови доаѓа од согорувањето на дизел горивото во 2019 година, но земјата усвои план за добивање 25% од енергијата од обновливи извори до 2025 година, што ќе се зголеми на 70% до 2037 година.
Со цена по киловат-час од 0,367 американски долари, електричната енергија во Чешка треба да забележи највисок годишен раст во цела Европа во 2022 година .
Ова во голема мера се припишува на несоодветната подготовка од страна на владата, која ја остави земјата недоволно подготвена да се справи со ефектите од руската инвазија на Украина во 2022 година и преминот кон трговија со фосилни горива. Во октомври 2022 година, чешката влада одлучи да воспостави горни граници на цените на електричната енергија и природниот гас за своите граѓани.
Конечно, Руанда има највисока цена на електрична енергија во континентална Африка, која ги чини граѓаните околу 0,235 долари за киловат час. Иако ова е несомнено пониско од цените во повеќето европски земји, исто така е значително повисоко отколку во САД или земјите производители на нафта како Иран или Саудиска Арабија.
Целосната листа на цени на струјата во светот погледнете ја на овој линк.
