На прв поглед е едноставна работа, но со сериозна одговорност.
Заработката? Некои успеваат да стигнат и до 2.000 евра месечно, што е сума каква ретко кој ја гледа во домашни услови.
„Се работи со возачи кои се на терен во Америка, се организираат рути, се решаваат проблеми кога ќе се расипе камион или кога има доцнење со товарот. Работата бара концентрација, трпение и знаење на англиски, но нуди стабилност и перспектива“, вели еден од соговорниците кој веќе три години е во овој бизнис.
Системот е едноставен, фирмите од Америка ангажираат луѓе од Македонија поради пониската цена на трудот, но сепак им нудат далеку подобри услови од просечните во земјава.
Работата се извршува целосно онлајн, преку специјални програми за следење на возилата, а комуникацијата со возачите се одвива во живо, преку радио или апликации.
Работното време најчесто е американско, што значи дека денот за македонските диспечери започнува во доцните попладневни часови и трае до утринските часови.
ПОГЛЕДНЕТЕ ГИ ОГЛАСИТЕ ЗА ДИСПЕЧЕРИ
Економските аналитичари велат дека ваквиот тренд е дел од новиот глобален пазар на труд, оној каде границите одамна не постојат.
„Ова е пример како локалниот човек може да учествува во глобалната економија без физички да е таму. Тоа отвора можности, но и создава нова зависност: работиш за странски пазар, во туѓ временски појас, со туѓи правила“, коментираат тие.
Просечната почетна плата се движи околу 800 до 1.000 евра, но со искуство и добри резултати може да порасне двојно.
Некои диспечери кои имаат поголем број возачи под себе, или работат за поголеми транспортни компании, заработуваат и повеќе од 2.000 евра месечно.
Има и такви кои стануваат менаџери на тимови, со уште подобри приходи.
Интересно е што најголемиот дел од овие компании се регистрирани во Скопје, Битола, Прилеп и Тетово.
Младите таму работат ноќе, а преку ден живеат речиси нормален живот.
Некои имаат и дополнителна работа, други се студенти.
„Да, се уморува човек, но кога ќе ја видиш платата на крајот од месецот, забораваш на сè. Во Америка би плаќале тројно повеќе за истата позиција“, раскажува еден од нив.Познавачите на трудовите текови сметаат дека ова е само почеток на една поширока појава, оти со развојот на технологијата, сѐ повеќе професии ќе стануваат „извозни“ и без физичко присуство.
„Македонија, со своето знаење, млад кадар и евтина работна сила, може да стане центар за вакви услуги“, додаваат тие, но предупредуваат дека треба да се воведе регулација, бидејќи многу млади работат без договор, без здравствено и пензиско осигурување.
Сепак, повеќето се согласуваат дека овој модел е спас за младите кои не сакаат да заминат од земјава, но сакаат европски или американски приход.
„Овде имам фамилија, пријатели, живот. А со оваа работа можам да живеам пристојно, без да одам преку океан“, искрено признава еден диспечер.
И токму во тоа е парадоксот, луѓето кои никогаш не биле во Америка, секој ден работат со неа.
Од мал стан во Скопје или соба во Прилеп, решаваат проблеми на автопати некаде во Тексас или во Илиноис. И тоа за плата која, барем засега, звучи како американски сон.