Зад тие фотографии најчесто стојат жени кои, во тишината на своите кујни, го претвораат брашното, јајцата и маслото во извор на заработка. Не секоја има пекарница, но речиси секоја има рерна. И идеја.
„Почнав сосема случајно, кога направив повеќе кифлички од потребното и ги понудив на сосетките“, вели една жена од Скопје која веќе година дена продава преку Фејсбук. „Не очекував дека ќе се прошири, ама луѓето почнаа да се јавуваат, да нарачуваат за родендени, за слава… па си реков, зошто да не?“
Познавачите велат дека токму ваквите мали домашни бизниси се новата „микро економија“ на дигиталното време, каде што не се потребни големи инвестиции, туку доверба и добра репутација.
Фејсбук групите станаа пазар, а коментарите и реакциите – новата верзија на „муабет од уста на уста“.
„Овој феномен е особено интересен затоа што покажува како луѓето наоѓаат начин да заработуваат надвор од формалната економија“, објаснуваат економските аналитичари. „Жените, најчесто домаќинки, ја користат својата вештина како извор на дополнителен приход, без да имаат класичен бизнис план, лиценца или фирма. Тоа е спој на традиција и технологија – домашен производ, но продаден преку интернет“.
Најчесто се нудат кифлички со сирење, шунка и кашкавал, слатки со мармалад или чоколадо, а цените се движат од 150 до 300 денари за тава, во зависност од големината и филот.
Некои доставуваат лично, други преку пријатели или доставни служби. Се создава и мала конкуренција, но повеќето велат дека нема злоба – „секој си има свој рецепт и свои муштерии“.
Еден маркетинг експерт забележува дека најуспешните продавачи на домашни кифли всушност стануваат брендови во мал формат.
„Луѓето веќе ги препознаваат по изгледот на кифличките. Некои имаат и сопствено лого, други пак објавуваат видеа од подготовката. Тоа создава блискост со публиката, чувство дека купуваш нешто направено со љубов, не со машина“.
Во позадина, пак, се гледа и една поширока социјална слика – несигурната економија, ниските плати, желбата за независност.
„Не барам многу“, вели една друга жена која пече кифли во мал стан во Битола. „Само да можам секој месец да покријам струја и интернет. А да ми остане нешто и за нова тава“.
Додека во градовите растат бројот на кафулиња, во виртуелниот свет расте бројот на домашни печки што работат без престан.
Некои од тие жени можеби никогаш нема да отворат вистинска пекарница. Но нивните кифлички веќе одамна ја поминаа улицата, маалото, па и градот – стигнаа во туѓи домови, на туѓи маси, и таму оставија мирис што тешко се заборава.