Божиќ според јулијанскиот календар, кој се слави на 7 јануари, го слават повеќе од 200 милиони христијани од православна вероисповед.
Иако во источна Европа има голем број православни христијани, прославата и божиќните литургии се слават насекаде низ светот. Начинот на славење и обичаите се различни речиси во секоја земја, а еве некои од најинтересните.
Србија
Божиќ во Србија е еднодневен национален празник од јули 2001 година. Симболите на овој празник кај православните Срби се елка и чешне лук, во кои се става паричка, по што се крши на онолку парчиња колку што има членови на домаќинството.
Паричката, која е направена од сребро или злато, го симболизира подарокот за новородениот Христос, а се верува дека среќата го чека оној чие парче ја содржи паричката.
Божиќ е семеен празник и се слави дома и во црквите, а подот од куќата традиционално се посипува со слама за да се поттикне скромниот амбиент на пештерата во Витлеем каде, според Библијата, се родил Христос.
Луѓето на Божиќ се поздравуваат со „Христос се роди“, а одговорот е „Навистина се роди“.
Украина
Кога децата ќе ја видат источната ѕвезда, која наликува на Тројцата мудреци, тогаш започнува Светата вечера, пишува National Geography. Потоа во куќата се внесува пченица, што е дел од обичајот наречен „Дидух“, односно „дедов дух“, кој ги симболизира предците и желбата за добра година.
До 2023 година, цела Украина го славеше Божиќ на 7 јануари. Имено, претседателот Владимир Зеленски во јули потпиша закон според кој Божиќ во оваа земја ќе се слави на 25 декември, за да се дистанцира од Русија, поради војната што беснее на нејзина територија од февруари 2022 година.
„Украинскиот народ одамна е подложен на руската идеологија во речиси сите аспекти на животот, така што Божиќ се прославуваше и според јулијанскиот календар. Силното заживување на украинската нација продолжува и дека постојаната борба за сопствениот идентитет придонесува за свеста и желбата на секој Украинец да живее во согласност со традицијата и своите празници“, се вели во текстот на споменатиот Закон.
Русија
До Бадник, 6 јануари, верниците во Русија се молат 39 дена. На Бадник започнуваат литургиите, а на Божиќ семејството се собира околу трпезата, на која има 12 јадења кои ги симболизираат 12-те Исусови апостоли.
Главните јадења вклучуваат печено свинско месо, полнета свинска глава и аспик, т.е. желе направен од парчиња месо, морска храна, зеленчук или јајца. На менито е и гуска полнети со јаболка. Питите се незаменливо јадење на божиќната трпеза, а потоа пирошки, разни колачи и палачинки. Незаменлив дел е бадниковото лепче.
На Бадник вечерата се подготвува од различни видови житарки кои симболизираат надеж, со додавање на мед и афион и се смета за „света вечера“. Се сервира на бела покривка за маса која ја симболизира белата ткаенина во која бил завиткан Христос при раѓањето, а во собата се внесува малку слама како потсетник на скромната средина во која е роден Исус.
Македонија
Децата во оваа земја веќе на 6 јануари (веднаш после полноќ) одат од врата до врата и пеат божиќни поворки, таканаречени песни, а на Бадник го носат „Бадникот“ на огништето. Пред тоа дрвото се сече на три дела, што ја претставува Света Троица, а сите три дела таткото ги внесува во куќата.
Грузија
Жителите на оваа држава на Божиќ одржуваат традиционална прошетка „Алило“. За тој настан тие носат специјална облека и ја украсуваат својата верзија на елката – „Чичилаки“. Претходниот ден чекаме до полноќ, кога започнува традиционалната вечера со вино.
Како што пишува National Geography, понекогаш наместо новогодишна елка се користи гранка од лешник, која е обликувана како Дрвото на животот и украсена со слатки и овошје.
Дедо Мраз е познат како „Товлис папа“, што значи „Снежен Дедо Мраз“. Најчесто е претставен со долга бела брада, облечен во народната носија „чоху“ и крзнена наметка.
Етиопија
Прославата на Божик во оваа земја се нарекува „Гана“, а на Бадник се пости.
Многу божиќни аџии патуваат во Лалибела, град на северот на земјата, со автомобил или дури и пеш. На уништените патишта, патувањето понекогаш трае со денови.
Египет
Околу 15 отсто од населението на оваа африканска земја се декларираат како христијани, а 90 отсто од овој дел од населението припаѓаат на Коптите, кои Божиќ го слават на 7 јануари.
Божиќните обичаи започнуваат на првиот ден од постот, по што следи црковна служба и гозба составена од манџа, зеленчук и квасец.
Казахстан
Во оваа земја Божиќ е национален празник за православните верници.
А Ерусалимската православна црква го слави Божик на 7 јануари. Верниците на Божиќ и Божиќ јадат многу слатки – најчесто кадаиф, а за Божиќ се подготвува и јагнешко јадење.
