Иако засега не се чувствува удар како што многумина стравуваа, пазарџиите признаваат дека првите поместувања се веќе видливи: доматите „скокнале“ за неколку десетици денари, пиперките исто така се движат нагоре, а јужното овошје, тоа секогаш прво реагира кога нешто ќе трепне на границите.
„Ова е само почеток, ако продолжи вака… ќе видите“, тивко додава еден искусен трговец.
Проблемот, како што објаснуваат познавачи на пазарната логистика, не е само во штрајкот туку и во самата структура на увозот. Речиси 96 проценти од целата стока што влегува во земјава доаѓа со камиони – долгите, заморни рути преку кои се движи сè: од домат од Измир, до лимон од Каламата, па сè до најобичен кромид од Тирана.
Кога некој од овие коридори ќе се блокира, или дури само ќе се забави, пазарот веднаш добива свои мали нервози.
„Не е дека нема стока“, вели еден аналитичар, „туку нема ист тек, ист ритам. А кога нешто ќе го скршиш ритамот… компаниите веднаш го пресметуваат ризикот во цена“.
На кванташкиот пазар, атмосферата делува мирно, но луѓето што се таму секој ден гледаат ситни сигнали кои на обичните купувачи им промакнуваат.
Празни палети што вчера биле полни, камиони што доаѓаат подоцна од вообичаено, трговци кои велат „не знам што ќе биде утре“.
Од Турција, велат, испораките сè уште се стабилни, но од Грција, таму е заврзано.
Познавачите на земјоделските пазари предупредуваат дека цените најчесто реагираат постепено, со мали, речиси незабележливи поместувања.
Дури кога ќе стигнат до одредена точка, јавноста станува свесна дека нешто трае подолго од очекуваното. А штрајковите во Грција, тие знаат да потраат.
„Не очекуваме драматични скокови одеднаш“, вели еден економски експерт, „но секое пролонгирање ќе остави свој печат. Особено кај свежите увозни производи, кои немаат луксуз да чекаат“.
Во меѓувреме, трговците се обидуваат да го балансираат она што е можно – малку од Албанија, малку од Турција, некаков паралелен увоз, но никој не се лаже дека тоа може целосно да го надомести недостигот ако грчките канали продолжат да бидат закочени.
Јужното овошје, како и секогаш, прво „пука“. Цитрусите веќе бележат повисоки цени. Пиперката одеднаш станува „поценета“. А доматот, тој вечен барометар на пазарната нервоза, веќе се движи во повисока зона.
„Ова што го гледате е само првото движење“, предупредува еден искусен пазарен експерт. „Ако штрајкот трае уште една недела… па, нема да биде страшно, ама нема ни да биде пријатно“.
И вистината е дека сè уште нема паника. Но има една чудна напнатост во воздухот, нешто што го препознаваат само оние кои секој ден ги гледаат камионите како влегуваат или не влегуваат.
Во земја која 96 проценти од свежата стока ја добива по пат, секоја блокада, па и најкратката, остава трага. А следната недела… ќе покаже многу повеќе отколку што некој денес сака да признае.